Στις ιστορικές αίθουσες του Κάστρου της Πράγας –της επίσημης κατοικίας του Προέδρου της Τσεχικής Δημοκρατίας– και του ανακτόρου Czernin –της έδρας του τσεχικού Υπουργείου Εξωτερικών– συγκεντρώθηκαν ηγέτες κυβερνήσεων, της κοινωνίας των πολιτών και των θρησκευτικών παραδόσεων για τη διεθνή συνέλευση υψηλού επιπέδου της Συμμαχίας του Άρθρου 18 (Διεθνής Συμμαχία Θρησκευτικής Ελευθερίας ή Πεποιθήσεων). Μεταξύ των συμμετεχόντων ήταν εκπρόσωποι της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών, οι οποίοι ενώθηκαν με αντιπροσώπους από όλες τις γωνιές του κόσμου για να επιβεβαιώσουν το παγκόσμιο δικαίωμα στην ελευθερία της θρησκείας ή των πεποιθήσεων.
Ο Πρόεδρος της Τσεχικής Δημοκρατίας, Πετρ Πάβελ, άνοιξε επισήμως την εκδήλωση με κεντρική ομιλία, δίνοντας έμφαση στην ελευθερία της συνειδήσεως και των πεποιθήσεων:
«Όπου το ανθρώπινο πνεύμα ελέγχεται από την εξουσία, η ελευθερία πεθαίνει».
Περιέγραψε πώς η αυθεντική πίστη γίνεται δεξαμενή θάρρους και αξιοπρέπειας, ιδίως «σε περιόδους κρίσεων» και υπενθύμισε στους συμμετέχοντες ότι «η αληθινή θρησκεία είναι κάτι που εξυψώνει τους ανθρώπους – όλους τους ανθρώπους, όχι μόνο κάποιους από αυτούς». Πάνω απ’ όλα, προέτρεψε σε επαγρύπνηση:
«Αληθινή θρησκευτική ελευθερία σημαίνει ελευθερία από τον έλεγχο. Η θρησκευτική ελευθερία δεν χορηγείται ποτέ μια για πάντα. Επομένως, πρέπει να προστατεύεται, να την υπερασπίζονται και να βιώνεται καθημερινά. Ας μην την θεωρούμε ποτέ δεδομένη. Ας έχουμε το θάρρος να την υπερασπισθούμε – για τον εαυτό μας και για εκείνους που δεν μπορούν».
Αντιπρόσωποι της Εκκλησίας και βασικές πεποιθήσεις
Την Εκκλησία εκπροσώπησαν ο Πρεσβύτερος Τζέιμς Γ. ΜακΚόνκι, μέλος της Προεδρίας Περιοχής Κεντρικής Ευρώπης και ο Μίχαλ Χάνζαλ, Υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων Περιοχής. Η συμμετοχή τους αντικατόπτριζε μία αρχή βαθιά ριζωμένη στο πιστεύω των Αγίων των Τελευταίων Ημερών – μία αρχή που απηχεί τον ίδιο τον σκοπό αυτής της παγκόσμιας συναθροίσεως. Το ενδέκατο Άρθρο της Πίστεως της Εκκλησίας δηλώνει:
«Αξιούμε το προνόμιο να λατρεύουμε τον Παντοδύναμο Θεό σύμφωνα με αυτό που μας υπαγορεύει η συνείδησή μας, και αναγνωρίζουμε σε όλους τους ανθρώπους το ίδιο δικαίωμα, να λατρεύουν όπως, όπου και ό,τι επιθυμούν».
Τα ίδια ιδανικά προασπίζεται και η Συμμαχία του Άρθρου 18. Με γνώμονα αυτή την πεποίθηση, η Εκκλησία ενώθηκε με ηγέτες από όλον τον κόσμο για να επιβεβαιώσει ότι κάθε άτομο θα πρέπει να μπορεί να λατρεύει ελεύθερα, χωρίς φόβο ή διακρίσεις.
Ο Πρεσβύτερος Τζέιμς Γ. ΜακΚόνκι σημείωσε τη σημασία της συναθροίσεως: «Καθ’ όλη τη διάρκεια της συνελεύσεως, συλλογίσθηκα την υπενθύμιση του Κυρίου στο Διδαχή και Διαθήκες 134:4 ότι η κυβέρνηση θα πρέπει “να περιορίζει το έγκλημα, αλλά ποτέ να μην ελέγχει τη συνείδηση, πρέπει να τιμωρεί την ενοχή, αλλά ποτέ να μην καταστέλλει την ελευθερία της ψυχής” και πόσο ευχάριστο ήταν να συναθροισθούμε στην καρδιά της Ευρώπης με ακαδημαϊκούς, κυβερνητικούς και θρησκευτικούς ηγέτες αφοσιωμένους σε αυτές τις θείες αρχές της αλήθειας και της αυτενέργειας».
Θέματα συνελεύσεως και παγκόσμιες φωνές
Σε όλες τις συνεδριάσεις της ολομέλειας και τις παράλληλες εκδηλώσεις, τα θέματα της αξιοπρέπειας, της αλληλεγγύης και της ανθεκτικότητας αποτελούσαν την κοινή κλωστή που συνέδεε όλο το πρόγραμμα. Αντιπρόσωποι από όλες τις ηπείρους συζήτησαν για την οικοδόμηση της ειρήνης και την κοινωνική συνοχή, καθώς και για τις οξείες πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι θρησκευτικές κοινότητες εν καιρώ πολέμου και σε άλλα εύθραυστα πλαίσια. Μεταξύ των ομιλητών ήταν η ειδική εισηγήτρια του Ο.Η.Ε. Ναζίλα Γκανέα, ο πρέσβης Σάμιουελ Μπράουνμπακ (Η.Π.Α.) και άλλοι από όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική. Ένα συγκινητικό αφιέρωμα τίμησε την Αυτού Αγιότητα τον Δαλάι Λάμα για τη διά βίου δέσμευσή του στη μη βία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Η Συμμαχία του Άρθρου 18
Η Συμμαχία του Άρθρου 18, η οποία διοργάνωσε τη συνέλευση, είναι ένα δίκτυο 38 χωρών μελών και δεκάδων εμπειρογνωμόνων που ενώνονται με τις αρχές του Άρθρου 18 της Οικουμενικής Διακηρύξεως των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αποστολή της είναι η προστασία των θρησκευτικών μειονοτήτων, η καταπολέμηση των διακρίσεων και η προώθηση του σεβασμού της ελευθερίας της θρησκείας ή των πεποιθήσεων.
Το Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων της Συμμαχίας –συμπεριλαμβανομένου του καθηγητή Μπρετ Σαρφς του Διεθνούς Κέντρου Νομικών και Θρησκευτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μπρίγκαμ Γιανγκ– συγκέντρωσε κορυφαίες φωνές από όλο τον κόσμο για να συμβουλεύσει και να υποστηρίξει το έργο του.
Τιμώντας τους οικοδόμους γεφυρών
Στο δείπνο της βραδιάς των εγκαινίων στο Εθνικό Μουσείο στην ιστορική πλατεία Wenceslas της Πράγας, απονεμήθηκαν βραβεία σε άτομα και οργανισμούς που οικοδόμησαν γέφυρες μεταξύ των θρησκειών και προώθησαν τη θρησκευτική ελευθερία.
Μεταξύ των τιμώμενων ήταν και ο καθηγητής Σαρφς, ο οποίος αναγνωρίσθηκε για τη μακροχρόνια δέσμευσή του στην υπεράσπιση της θρησκευτικής ελευθερίας. Αυτή η στιγμή ανέδειξε μια παράδοση της ευρυμάθειας και της υπηρετήσεως που παροτρύνει και υποστηρίζει η Εκκλησία – σηματοδοτώντας ότι για τους Αγίους των Τελευταίων Ημερών, η προώθηση της θρησκευτικής ελευθερίας δεν είναι περιστασιακή συνηγορία, αλλά μια συνεχής κλίση.
Παραλαμβάνοντας το βραβείο, ο καθηγητής Σαρφς ανέφερε: «Η ανθεκτικότητα προέρχεται από τη συνεργασία – ιδίως σε περιόδους σκότους. Όταν ενωνόμαστε με δέσμευση και συνεργασία, δημιουργούμε ελπίδα και δύναμη για όσους υφίστανται διώξεις».
«Μπορούμε να αφοπλίσουμε το μίσος»
Ο πρέσβης Ρόμπερτ Ρεχάκ, πρόεδρος της Συμμαχίας του Άρθρου 18, προσέφερε ένα πρακτικό σχέδιο για την επίλυση των διαφορών:
«Όταν δημιουργούμε γνήσια φιλία και αποτελεσματική συνεργασία, μπορούμε να αφοπλίσουμε το μίσος, μπορούμε να ξεπεράσουμε την πόλωση και τη διαίρεση. Μαζί μπορούμε να μετατρέψουμε τη δύναμη των ανίσχυρων σε συλλογική δύναμη για τη θρησκευτική ελευθερία, την αμοιβαία κατανόηση και την ειρήνη».
Αυτό το πνεύμα –η φιλία που γίνεται συνεργασία– περιγράφει την προσέγγιση της Εκκλησίας παγκοσμίως. Οι Άγιοι των Τελευταίων Ημερών συνεργάζονται συστηματικά με άλλες θρησκευτικές κοινότητες και οργανώσεις πολιτών για την ανακούφιση των δεινών, την υποδοχή των εκτοπισμένων και την ενίσχυση των οικογενειών. Στην Πράγα, οι συνεργασίες αυτές δεν εορτάσθηκαν απλώς, αλλά ανανεώθηκαν.
Ατενίζοντας το μέλλον
Η συνέλευση έκλεισε με μια δήλωση στην οποία τονίζεται ότι σε καιρούς παγκόσμιας αβεβαιότητος, τα δικαιώματα της ελευθερίας της σκέψεως, της συνειδήσεως και της θρησκείας ή των πεποιθήσεων είναι ουσιώδη για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ανθεκτικότητα. Με βάση αυτή τη δυναμική, η Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών θα συνεχίσει να εμβαθύνει τη συμμετοχή της στον διαθρησκευτικό διάλογο και στις πρωτοβουλίες για τη θρησκευτική ελευθερία σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η υπενθύμιση του Προέδρου Πάβελ υποδεικνύει μια διαρκή αλήθεια: όταν οι άνδρες και οι γυναίκες είναι ελεύθεροι να αναζητούν τον Θεό και να υπηρετούν τους συνανθρώπους τους σύμφωνα με τις επιταγές της συνειδήσεώς τους, γίνονται –μαζί– φορείς ελπίδος. Αυτό είναι το είδος της ελευθερίας που αυτή η συνέλευση καλούσε τους συμμετέχοντες να υπερασπίζονται – όχι μία φορά, αλλά κάθε ημέρα.
Στην Πράγα, η ιστορία της πίστεως και της ελευθερίας γράφτηκε εκ νέου. Οι Άγιοι των Τελευταίων Ημερών συμβάλλουν σε αυτόν τον παγκόσμιο διάλογο, επιβεβαιώνοντας ότι η θρησκευτική ελευθερία δεν είναι μόνο ένα δικαίωμα που πρέπει να διεκδικήσουμε, αλλά ένα δώρο που πρέπει να μοιρασθούμε.